Τμήμα Δημιουργικού Σχεδιασμού και Ένδυσης (ΔΣΕ) του Δι.Πα.Ε.
Υπεύθυνη: Ε. Στόικου, Εικαστικός, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΔΣΕ
Συμμετοχή: 8 φοιτητές
Το Τμήμα Δημιουργικού Σχεδιασμού και Ένδυσης (ΔΣΕ) του Δι.Πα.Ε. παρουσιάζει τις εργασίες οκτώ φοιτητών του, οι οποίες δημιουργήθηκαν στο μάθημα Σύγχρονη Τέχνη και Design, με θέμα: Η γυναικεία ποδιά και οι ρόλοι της γυναίκας.
Οι γυναικείες παραδοσιακές ποδιές αποτελούν ένα σημαντικό στοιχείο της γυναικείας ενδυμασίας σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αλλά και σε όλο τον κόσμο. Οι ποδιές αντικατοπτρίζουν την παράδοση και τον πολιτισμό κάθε τόπου. Μέσα από τα κεντημένα μοτίβο και τα χρώματα, δηλώνεται η κοινωνική θέση, η οικογενειακή κατάσταση, ο ρόλος και η πολιτιστική ταυτότητα. Η βασική τους χρήση ήταν η προστασία των ρούχων από τη φθορά και τη βρωμιά κατά τις διάφορες εργασίες, ενώ παράλληλα είχαν και ρόλο διακοσμητικό. Η ποικιλία των συμβολισμών είναι μεγάλη, ενώ μας δίνουν πληροφορίες για την ιστορία, τους μύθους, τις συνθήκες διαβίωσης των προηγούμενων εποχών, τις θρησκευτικές και κοινωνικές αξίες.
Οι φοιτητές του τμήματος ΔΣΕ, αφού μελέτησαν τις παραδοσιακές γυναικείες ποδιές, ανέπτυξαν τις δικές τους δημιουργίες. Η οργάνωση κάθε σύνθεσης αναπτύχθηκε πάνω σε μια τουνίκα, ένα απλό ένδυμα από ύφασμα κάμποτο. Η επιλογή του κάμποτο ως βάση ορίστηκε για να λειτουργήσει ως «καμβάς», πάνω στον οποίο οι φοιτητές δημιούργησαν για το θέμα αυτό. Η σημειολογική απόδοση των έργων τους προέκυψε μέσα από τη μελέτη και την έρευνα, χρησιμοποιώντας διακοσμητικά μοτίβο και ιστορίες που ανέδειξαν τον ρόλο των γυναικών, την καταπίεσή τους αλλά και την ομορφιά τους.
Συμμετέχοντες φοιτητές:
Βαλμπόνα, Ζυλφολλάρι, Κατερίνα Θεοδώρου, Ιουλία Καμπράνη, Σοφία Καραγεώργου, Μάρθα Κιτίλη, Παναγιώτα Μενεξέ, Αικατερίνη Παπαδάκη, Στέλιος Χατζηαδαμίδης.
Σύλληψη, συντονισμός και επιμέλεια της συμμετοχής του ΔΣΕ:
Ελευθερία Στόικου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα ΔΣΕ του ΔΙΠΑΕ, Εικαστικός.
Έρευνα:
ενετία Κουτσού, Λέκτορας Εφαρμογών στο Τμήμα ΔΣΕ του ΔΙΠΑΕ,
Ενδυματολόγος.
Επιμέλεια κειμένων:
Δρ. Χαρά Αδαμοπούλου, Αποσπασμένη διδάσκουσα στο Τμήμα ΔΣΕ του ΔΙΠΑΕ, Εικαστικός.
Βοήθεια στην επιμέλεια της παρουσίασης/έκθεσης, απόφοιτοι του Τμήματος ΔΣΕ:
Κώστας Λυκούδης σχεδιαστής μόδας, Γιώργος Νταγκουνάκης, σχεδιαστής μόδας, φωτογράφος, Βιργινία Τζιάλλα, σχεδιάστρια μόδας
Η ιστορία της Σοφίας Καραγεώργου βασίζεται επίσης στην παραδοσιακή καραγκούνικη ποδιά της Θεσσαλίας και αναδεικνύει τις προσωπικές διηγήσεις της γιαγιάς της. Μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές αφορά την απόφασή της να μην αποκαλύψει την κρυψώνα των ανταρτών κατά τη διάρκεια της Κατοχής, παρά τις πιέσεις των κατακτητών. Μέσα από αυτές τις ιστορίες, αναδεικνύεται η δύναμη και η προσφορά της γυναίκας, η οποία με θάρρος και πίστη στάθηκε απέναντι στις δύσκολες συνθήκες της εποχής, οργανώνοντας τη σύνθεση του αγώνα και διαφυλάσσοντας τις αξίες της κοινότητάς της.
Η Παναγιώτα Μενεξέ μέσα από τα παραδοσιακά μοτίβα της ποδιάς της Καραγκούνας, αναδεικνύει την καταπίεση των γυναικών μέσω των στερεοτύπων και προκαταλήψεων που τις εγκλώβιζαν. Τα μοτίβο αυτά, τα λεγόμενα «επαναλαμβανόμενα μοτίβο», ενσωματώνουν την παράδοση και την καθημερινότητα της εποχής, δημιουργώντας έναν περιοριστικό κύκλο που τις τύλιγε και τις έσφιγγε μέχρι την εξάντληση, παραλύοντας τη ζωή τους.
Η Μάρθα Κιτίλη αναφέρει ότι η παραδοσιακή φορεσιά της Θεσσαλίας, η Καραγκούνα, έφερε ως σχέδιο, το δέντρο, σύμβολο ζωής και μακροζωίας. Στα κλαδιά του δέντρου, οι καρποί έπαιρναν τη μορφή του φιδιού για προστασία από την κακοτοπιά και για την εξασφάλιση της ευτυχίας και σταθερότητας του σπιτιού. Δικέφαλα φίδια εμφανίζονταν σε πόρτες, κούνιες, ρόκες και γκλίτσες, λειτουργώντας ως φυλαχτά για νιόπαντρους και για την αντιμετώπιση της ατεκνίας.
Στην τουνίκα της Κατερίνα Θεοδώρου με τίτλο Τον Μαύρο σου τον Φλάρο, συναντάμε σχήματα καραβιών και του υγρού στοιχείου του νησιού της Σίφνου. Την απομάκρυνση των ανδρών για να εργαστούν, την μοναξιά των γυναικών. Με έμπνευση στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού, μοτίβα και μορφές αντικειμένων του νησιού της Σίφνου (κεραμική, κεντητική, αρχιτεκτονική) δημιουργήθηκε μια σειρά προσωπείων κι ενδυμάτων που εκφράζουν τον αποτροπιασμό και το τέλος της.Ο φλάρος, ένα κεραμικό που φυλά την εστία από τα καιρικά φαινόμενα, όπως η γυναίκα προστατεύει τα μέλη της οικογένειάς της από κάθε απειλή, καίγεται και μαυρίζει κατά την προσπάθεια αυτή. Έτσι θυμίζει το πως μαυρίζει και η ψυχή μιας κακοποιημένης γυναίκας. Στο τέλος είναι φυσικό να βγάζει καπνούς (ατμίζει) από το θυμό!. «Το μαύρο σου το φλάρο!». Μια έκφραση με την οποία δηλώνει την έντονη διαμαρτυρία κι αγανάκτηση της για τις χαμένες προσδοκίες και τα απραγματοποίητα της όνειρα.
Η Ιουλία Καμπράνη μελέτησε τη θρακιώτικη ποδιά και αντλώντας έμπνευση από το έργο του Πάνου Δημάκη, "17 κλωστές", δημιούργησε μια ιστορία που, αν και διαφορετική, μοιράζεται κοινές ρίζες με τις εμπειρίες εκείνων που "είχαν δει το απάνθρωπο πρόσωπο της κοινωνίας που τους είχε οδηγήσει σε μια ζωή φτώχειας, εγκλήματος και αποκλεισμού", όπως περιγράφει ο ίδιος ο Δημάκης. Αυτός ο αποκλεισμός είναι παρόμοιος με αυτόν που βιώνει η γυναίκα, η οποία υπομένει τα βάσανα και τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Κουβαλά τα βάρη της σαν πέτρες, τις οποίες σηκώνει αδιάκοπα, κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό. Κάθε πέτρα αντιπροσωπεύει και ένα βάρος της ζωής της, μια πρόκληση που την δυσκολεύει, την κακοποιεί και, τελικά, την "γονατίζει".
Η Βαλμπόνα Ζυλφολλάρι, αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία μέσα από το ρούχο της. Η γυναίκα τοποθετείται στο κέντρο ενός κύκλου ευθυνών και ρόλων, καλούμενη να διαχειριστεί μια καθημερινότητα γεμάτη προκλήσεις και σκληρές συνθήκες εργασίας. Σκοπός της είναι η διατήρηση των παραδόσεων, η εξασφάλιση της επιβίωσης και η συντήρηση της οικογενειακής ευημερίας. Βάρος στους ώμους της…
Η εγκατάσταση ένδυμα, της Κατερίνας Παπαδάκη με τίτλο Η γιαγιά μου δε μου έμαθε ποτέ να πλέκω… σχολιάζει μέσα από νήματα κρητικής παράδοσης. Αφηγείται η γιαγιά της την ιστορία της, την ιστορία πολλών νεαρών κοριτσιών που έπρεπε. να πλέκουν, να κεντάνε, να υφαίνουν σε έναν αργαλειό, έπρεπε, έπρεπε, έπρεπε… Για να είναι σωστές… Για να παντρευτούν... Για να κάνουν οικογένεια… Τα ασφυκτικά νήματα... Η γιαγιά μου δε μου έμαθε ποτέ να πλέκω…
Η Ηχητική Εργασία με τίτλο: Εγώ, τα βάγια και μια μέρα που ... του Στέλιου Χατζηαδαμίδη (κείμενο του ίδιου), σε μια αναφορά μνήμης γένους θηλυκού. Γράφει ο Σ. Χατζηαδαμίδης: Το μπάλωμα είναι μια τεχνική ραπτικής που χρησιμοποιείται για να επισκευάσουμε τρύπες ή φθαρμένες περιοχές σε υφάσματα ή πλεκτά. Είναι σαν να βάζουμε ένα "επίδεσμο" σε ένα ύφασμα για να το κάνουμε ξανά λειτουργικό. Το μπάλωμα είναι σαν μια ελπίδα ή σαν μια ανάγκη. Μια ελπίδα και μια ανάγκη σε μια φθορά που έγινε στο ύφασμα από την χρήση, το χρόνο, το τραύμα, το ατύχημα. Από τρύπες στο ύφασμα που πέρασαν στο σώμα, στο δέρμα, στην ψυχή. Από επιφανειακές τρύπες. Ο επίδεσμος είναι το υλικό εκείνο που τοποθετείται πάνω σε μια πληγή ή τραύμα για να σταματήσει την αιμορραγία, να προστατεύσει την πληγή από μολύνσεις και να παρέχει στήριξη. Μια Κυριακή των Βαΐων, οι φόβοι, τα χρόνια, η φροντίδα, οι παλιές οι διονυσιακές γυναίκες της ελληνικής επαρχίας και ένα νυχτικό που θέλει μπάλωμα.